Verdieping bij hoofdstuk 1: Gevoeligheid [N]
1. Wat is gevoeligheid?
Gevoeligheid is het eerste domein van de Big Five zoals in de voorgaande leerstof is beschreven. Het is een breed en belangrijk domein binnen de persoonlijkheidspsychologie. De officiële wetenschappelijke term is 'Neuroticisme': hoe emotioneel stabiel of labiel ben je? Het meet de gevoeligheid voor stress, onrust en andere negatieve gevoelens. 'Neuroticisme' heeft een negatieve klank en dat is jammer omdat voor veel talenten een hoge score juist kenmerkend is. Wij hebben daarom voor de meer neutrale term 'Gevoeligheid' gekozen die meer recht doet aan de voor- en nadelen van een hoge of lage score op dit domein.
Hoogscoorders op gevoeligheid [N+] reageren intens op de mee- en tegenvallers van het leven. Ze zijn prikkelgevoelig, sfeergevoelig, stemmingsgevoelig. Kunnen zich makkelijker inleven in de gevoelens en spanningen van anderen en hebben behoefte aan veiligheid in (werk)relaties (‘we mogen elkaar‘).
Laagscoorders op gevoeligheid [N-] lijken voor hoogscoorders van een andere planeet te komen: zijn nuchter, onverstoorbaar. Kunnen veel informatie verwerken. Worden minder geraakt door woorden, tegenslagen en hebben vooral behoefte aan informatie (‘zeg gewoon wat je te melden hebt‘)
Gevoeligheid is het eerste domein van de Big Five zoals in de voorgaande leerstof is beschreven. Het is een breed en belangrijk domein binnen de persoonlijkheidspsychologie. De officiële wetenschappelijke term is 'Neuroticisme': hoe emotioneel stabiel of labiel ben je? Het meet de gevoeligheid voor stress, onrust en andere negatieve gevoelens. 'Neuroticisme' heeft een negatieve klank en dat is jammer omdat voor veel talenten een hoge score juist kenmerkend is. Wij hebben daarom voor de meer neutrale term 'Gevoeligheid' gekozen die meer recht doet aan de voor- en nadelen van een hoge of lage score op dit domein.
Hoogscoorders op gevoeligheid [N+] reageren intens op de mee- en tegenvallers van het leven. Ze zijn prikkelgevoelig, sfeergevoelig, stemmingsgevoelig. Kunnen zich makkelijker inleven in de gevoelens en spanningen van anderen en hebben behoefte aan veiligheid in (werk)relaties (‘we mogen elkaar‘).
Laagscoorders op gevoeligheid [N-] lijken voor hoogscoorders van een andere planeet te komen: zijn nuchter, onverstoorbaar. Kunnen veel informatie verwerken. Worden minder geraakt door woorden, tegenslagen en hebben vooral behoefte aan informatie (‘zeg gewoon wat je te melden hebt‘)
|
|
Leeswijzer 1
1. Lees de assessment-pagina met jouw scores op het domein 'Gevoeligheid' eerst zorgvuldig door. 2. Welke drie scores, sterktes of valkuilen herken je het sterkst? 3. Lees nu hieronder verder. |
2. Een handige metafoor: studiomicrofoons en podiummicrofoons
Hoogscoorders op gevoeligheid kun je vergelijken met een studiomicrofoon. Een studiomicrofoon is supergevoelig; het is de beste microfoon om in de studio de details van de stem van een zanger of de klankkleur van het hout en de snaren van een viool vast te leggen. Het zijn meestal dure, en ook wel kwetsbare microfoons waar je zuinig op bent. Je vervoert ze netjes in een gewatteerde koffer met goede sluitingen. Het nadeel van een studiomicrofoon is echter dat deze zo gevoelig is dat hij ook elke vlieg die langs vliegt 'hoort' en doorgeeft. En ook de auto's buiten op straat, een helicopter die overvliegt tijdens de opname en een wc die een eindje verderop wordt doorgetrokken. Deze microfoons worden in de studio daarom netjes in elastiekjes opgehangen en vaak ook nog eens met een plopfilter ervoor om storende contactgeluiden via de vloer en 'plop'-geluiden van zangers (vaak door woorden die met een 'p' beginnen) zoveel mogelijk te voorkomen.
Hoogscoorders op gevoeligheid kun je vergelijken met een studiomicrofoon. Een studiomicrofoon is supergevoelig; het is de beste microfoon om in de studio de details van de stem van een zanger of de klankkleur van het hout en de snaren van een viool vast te leggen. Het zijn meestal dure, en ook wel kwetsbare microfoons waar je zuinig op bent. Je vervoert ze netjes in een gewatteerde koffer met goede sluitingen. Het nadeel van een studiomicrofoon is echter dat deze zo gevoelig is dat hij ook elke vlieg die langs vliegt 'hoort' en doorgeeft. En ook de auto's buiten op straat, een helicopter die overvliegt tijdens de opname en een wc die een eindje verderop wordt doorgetrokken. Deze microfoons worden in de studio daarom netjes in elastiekjes opgehangen en vaak ook nog eens met een plopfilter ervoor om storende contactgeluiden via de vloer en 'plop'-geluiden van zangers (vaak door woorden die met een 'p' beginnen) zoveel mogelijk te voorkomen.
Om die reden kun je zo'n microfoon niet echt op een live-podium gebruiken met meerdere muzikanten. Als de geluidsman het geluid van een bepaald instrument tijdens een live-concert iets harder zet en dat instrument wordt versterkt met een studio-microfoon, dan worden waarschijnlijk alle instrumenten in die hoek van het podium mee versterkt. En bovendien pikt die microfoon ook nog eens het geluid van de zaalspeakers op en gaat dan snel piepen ('rondzingen'). Een vervelende ervaring voor de concert-bezoekers, maar ook voor de artiesten en muzikanten die optreden. Ideaal in de studio dus, maar minder geschikt voor een vol podium met veel hectiek.
Podiummicrofoon: robuust, minder gevoelig
|
Studiomicrofoon: supergevoelig, kwetsbaar
|
Daarom bestaan er ook podium-microfoons; zogenaamde 'handheld'-microfoons. Dit zijn de microfoons die je in je hand kunt houden en die je als zanger of spreker dicht tegen je mond moet houden. Deze microfoons pikken alleen het geluid op dat vlakbij wordt geproduceerd en alle geluiden die verder weg zijn komen niet binnen. Deze microfoons hoeven niet in elastiekjes te hangen en hebben ook geen plopfilter nodig. Laagscoorders kun je met deze podium-microfoons vergelijken. Ze zijn minder gevoelig voor sferen, stemmingen en gebeurtenissen en pikken ook minder snel emotionele signalen op van anderen. Deze mensen zijn stressbestendig en meestal meer rationeel dan emotioneel. Ze kunnen snel feiten op een rij zetten en worden daarbij minder gehinderd door te veel prikkels of emoties.
|
|
Leeswijzer 2
1. Wie in jouw omgeving lijkt het meest op een studiomicrofoon? En wie op de podiummicrofoon? 2. Zitten zij in een beroep dat daar goed bij past? 3. Lees nu hieronder verder. |
|
4. Cruciaal voor hoog- en laagscoorders: zelfreflectie en EQ
Laagscoorders mét een gezonde zelfreflectie kunnen een enorme steun of bron van rust zijn voor hoogscoorders. Dankzij hun zelfreflectie beseffen zij dat niet iedereen gezegend is met dezelfde stabiliteit en rust in het hoofd en bieden zij gevoeligen graag rust door dingen op een rij te zetten. Laagscoorders zónder gezonde zelfreflectie kunnen echter een bron van irritatie worden voor hoogscoorders omdat ze alle emoties wegzetten als 'onzin', 'emotioneel gedoe', 'overtrokken' of 'aanstellerij'. Ze geven adviezen waar afkeuring of afkeer in doorklinkt. |
Wat is zelfreflectie? Zelfreflectie is het vermogen om van een afstand naar je zelf te kijken en te beseffen hoe jouw gedrag, jouw houding, jouw stijl mogelijk bij anderen overkomt en wat het (onbedoeld) bij hen kan oproepen. |
Hetzelfde geldt voor hoogscoorders. Mét zelfreflectie beseffen zij dat niet iedereen dezelfde intense emoties heeft als zijzelf en dat laagscoorders niet allemaal 'emotioneel gehandicapt' zijn. Hoogscoorders met een gezonde zelfreflectie kunnen laagscoorders bewust maken van hoe hun rationele woorden of uitspraken overkomen bij gevoelige personen. Maar ook van onderstromen in een organisatie (of team) waar laagscoorders minder antennes voor lijken te hebben of zich gewoonweg niet kunnen voorstellen dat medewerkers last hebben van angsten, onzekerheden of frustraties waar ze niet makkelijk over praten. Hoogscoorders kunnen zich dat beter voorstellen omdat zij deze gevoelens zelf ook kennen.
5. Gevoeligheid en talent
De talenten van gevoeligen [N+] liggen vaak op het creatieve en interpersoonlijke vlak. Zijn in hun element als ze met details bezig mogen zijn en hun sensitiviteit kunnen inzetten. Handig voor bepaald soort therapeuten, verkopers en bij de klantenservice. Klik hier voor beroepen waarbij gevoeligheid handig is.
Talenten van nuchtere types [N-] liggen meer bij besturen, verantwoordelijkheid, rationele beslissingen. Zijn van de grote lijnen. Handig voor bestuurders, piloten en op de ambulance. Klik hier voor beroepen waarbij een lage score op gevoeligheid handig is.
Middenscoorders [N] hebben het beste van twee werelden. Zijn goed als vertaler tussen de onverstoorbaren en gevoeligen omdat die een andere ‘taal‘ spreken: informatief of emotioneel. Handig voor people-managers.
De talenten van gevoeligen [N+] liggen vaak op het creatieve en interpersoonlijke vlak. Zijn in hun element als ze met details bezig mogen zijn en hun sensitiviteit kunnen inzetten. Handig voor bepaald soort therapeuten, verkopers en bij de klantenservice. Klik hier voor beroepen waarbij gevoeligheid handig is.
Talenten van nuchtere types [N-] liggen meer bij besturen, verantwoordelijkheid, rationele beslissingen. Zijn van de grote lijnen. Handig voor bestuurders, piloten en op de ambulance. Klik hier voor beroepen waarbij een lage score op gevoeligheid handig is.
Middenscoorders [N] hebben het beste van twee werelden. Zijn goed als vertaler tussen de onverstoorbaren en gevoeligen omdat die een andere ‘taal‘ spreken: informatief of emotioneel. Handig voor people-managers.
6. De rol van gevoeligheid binnen teams
Teams met veel gevoelige teamleden [N+] hebben de voor- en nadelen van veel sensitiviteit. De voordelen: ze nemen de gevoelens van klanten en collega's serieus, ze hebben veel gevoelsantennes voor klanttevredenheid, dreigende onvrede of destructieve onderstromen. De nadelen: ze raken sneller overprikkeld en zijn geneigd vanuit emotie te reageren bij stress en crises. Ze zijn meer gericht op mensen dan op dingen.
Teams met overwegend laagscoorders [N-] zijn sterk in het scannen van veel informatie, ze zijn meestal oplossingsgericht, meer gericht op dingen (cijfers, techniek, structuur, organisatie) dan op mensen. Het voordeel daarvan is vooral: goed zakelijk bestuur, ook in crisissituaties. Blijven rustig en rationeel denken bij tegenslagen. De nadelen zijn: soms te weinig oog voor de emotionele of menselijke kant van situaties en het missen van psychologische signalen.
Teams met veel gevoelige teamleden [N+] hebben de voor- en nadelen van veel sensitiviteit. De voordelen: ze nemen de gevoelens van klanten en collega's serieus, ze hebben veel gevoelsantennes voor klanttevredenheid, dreigende onvrede of destructieve onderstromen. De nadelen: ze raken sneller overprikkeld en zijn geneigd vanuit emotie te reageren bij stress en crises. Ze zijn meer gericht op mensen dan op dingen.
Teams met overwegend laagscoorders [N-] zijn sterk in het scannen van veel informatie, ze zijn meestal oplossingsgericht, meer gericht op dingen (cijfers, techniek, structuur, organisatie) dan op mensen. Het voordeel daarvan is vooral: goed zakelijk bestuur, ook in crisissituaties. Blijven rustig en rationeel denken bij tegenslagen. De nadelen zijn: soms te weinig oog voor de emotionele of menselijke kant van situaties en het missen van psychologische signalen.
|
|
Teams met een grote diversiteit in gevoeligheid hebben als voordeel dat ze het beste van twee werelden hebben: sensitiviteit én nuchtere zakelijkheid, maar hebben als nadeel dat ze zo'n groot verschil in reactiestijl hebben dat teamleden weinig herkenning meer bij elkaar hebben en in het uiterste geval onderlinge spanningen krijgen omdat er zo verschillend wordt gereageerd op belangrijke kwesties. Vaak zie je problemen ontstaan als financiële- of organisatie-belangen tegenover persoonlijke belangen of betrokkenheid komen te staan. Laagscoorders laten soms de organisatiebelangen zwaarder wegen dan persoonlijke belangen terwijl veel hoogscoorders de persoonlijke of emotionele belangen zwaarder laten wegen.
Een team met veel diversiteit in gevoeligheid kan zich hier beter zo snel mogelijk van bewust worden zodat ze hier in crisissituaties niet door verrast worden maar al voorbereid waren op deze verschillen. Dat helpt enorm om stabiel en zo goed mogelijk door crises heen te komen.
Een team met veel diversiteit in gevoeligheid kan zich hier beter zo snel mogelijk van bewust worden zodat ze hier in crisissituaties niet door verrast worden maar al voorbereid waren op deze verschillen. Dat helpt enorm om stabiel en zo goed mogelijk door crises heen te komen.
|
|
Leeswijzer 3
1. Noem drie situaties van de afgelopen maand waarin jouw gevoeligheids-score handig of helpend was. 2. Noem drie situaties van de afgelopen maand die niet pasten bij jouw gevoeligheids-score. 3. Lees verder. |
7. Tips voor leidinggevenden
|
Tips voor [N-] leiders Besef dat jij buitengewoon rustig bent Verwacht dat niet van iedereen Benoem verschillen in gevoeligheid Spreek waardering uit voor [N+] Betrek [N+]-ers bij afwegingen Neem leiding in crises Creëer ook prikkelarme werkplekken |
Tips voor [N] leiders Besef dat je tussen [N-] en [N+] staat Help [N-]-ers en [N+]-ers elkaar te snappen Leg uit waarom je sommige klussen aan een [N-] geeft en andere juist aan een [N+] Tips voor [N+] leiders Besef dat jij buitengewoon sensitief bent Verwacht dat niet van iedereen Benoem verschillen in gevoeligheid Spreek waardering uit voor [N-] Betrek [N-]-ers bij problemen Vraag advies van [N-]-ers in crises |
Tips voor [N+] leiders Besef dat jij buitengewoon sensitief bent Verwacht dat niet van iedereen Benoem verschillen in gevoeligheid Spreek waardering uit voor [N-] Betrek [N-]-ers bij beslissingen Vraag support bij [N-]-ers in crises Geef jezelf een prikkelarme werkplek |
8. Facetten van Gevoeligheid
Elk Big Five domein kent zes facetscores: 'onderdelen' van het domein. Hieronder lees je een iets uitgebreidere beschrijving van de facetten van Gevoeligheid dan in het rapport.
Elk Big Five domein kent zes facetscores: 'onderdelen' van het domein. Hieronder lees je een iets uitgebreidere beschrijving van de facetten van Gevoeligheid dan in het rapport.
1. Angst
Mensen die hoog scoren op dit facet zijn sneller ongerust, schrikachtig, bang, zenuwachtig. Het gaat bij dit facet niet zozeer om diepe, meer onbewuste angsten, maar om het directe gevoel van schrik en zenuwen. Dat kunnen zowel specifieke angsten als ook gegeneraliseerde angsten zijn. Vanuit het perspectief van een talentassessment zijn mensen met een hogere score op deze schaal extra alert op risico's en gevaren en kunnen zij zich goed inleven in mensen met spanningsklachten. De score op deze schaal kan wel enigszins beïnvloed worden door de stemming van de kandidaat tijdens het assessment.
2. Ergernis
Ergernis vertegenwoordigt de neiging tot het ervaren van frustratie, boosheid en haatgevoelens. Deze schaal meet de frequentie waarmee en de mate waarin iemand boosheid en dergelijke ervaart; het uiten van die gevoelens met agressie volgt hieruit niet noodzakelijk, en hangt onder meer af van iemands positie in het domein Altruïsme.
3. Depressie
Deze schaal meet normale individuele verschillen in de ontvankelijkheid voor depressieve gevoelens. Hoogscoorders zijn ontvankelijk voor gevoelens van schuld, verdriet, hopeloosheid en eenzaamheid. Ze zijn snel ontmoedigd en makkelijk uit het veld te slaan. Laagscoorders zijn niet per se vrolijk en opgewekt van aard, maar hebben gewoon zelden depressieve gevoelens.
4. Schaamte
Gevoelens van schaamte en verlegenheid vormen de kern van dit facet. Mensen die hoog op het schaamtefacet scoren, voelen zich niet op hun gemak in het gezelschap van anderen. Ze voelen zich snel bekeken en beoordeeld; ze zijn gevoelig voor spot, en ontvankelijk voor gevoelens van minderwaardigheid of voor een lage zelfdunk. Schaamte is verwant aan wat vaak 'sociale angst' wordt genoemd.
5. Impulsiviteit
Impulsiviteit verwijst naar het onvermogen om verlangens, impulsen en gevoelens te beheersen. Behoeften (bijvoorbeeld aan eten, sigaretten, bezittingen) worden als zo sterk ervaren dat het individu deze niet kan weerstaan, hoewel hij of zij het gedrag later kan betreuren. Laagscoorders vinden het gemakkelijk verleidingen te weerstaan en hebben een hoge frustratietolerantie. De term 'impulsiviteit' (zoals deze in de NEO-PI-3 gebruikt wordt) dient niet verward te worden met spontaniteit, het nemen van risico’s of het zeer snel (in de tijd gezien) nemen van beslissingen.
6. Kwetsbaarheid
Het facet Kwetsbaarheid verwijst naar het hanteren van moeilijke en stressvolle situaties. Hoogscoorders zijn stressgevoelig en voelen zich niet in staat met spanning en stresssituaties om te gaan. In crisissituaties worden ze afhankelijk, voelen ze zich hopeloos of raken ze in paniek. Zij die laag scoren ervaren zichzelf als competent en in staat moeilijke situaties te hanteren of zich er uit te
redden.
redden.
9. Tussentoets 'Gevoeligheid'
Via de knop hieronder ga je naar de Tussentoets over 'Gevoeligheid'. Zorg dat je bovenstaande informatie en de pagina uit je assessment goed hebt gelezen. Met die informatie en enige mensenkennis moet je in staat zijn te slagen voor deze Tussentoets. Als je slaagt voor de vijf Tussentoetsen kun je deelnemen aan de Big Five Kennistoets en een certificaat downloaden. Let op: je mag maximaal twee keer herkansen, zowel voor Tussentoetsen als voor de Kennistoets. Als je slaagt voor alle vier Kennistoetsen (Big Five, Capaciteiten, Interesse en Talent Center Analyse) krijg je toegang tot een besloten Facebook-groep voor gecertificeerden waar je al je vragen over talent en talentmanagement aan anderen kunt voorleggen.
N.B.: de Tussentoets werkt niet in deze Demo-mode.
Via de knop hieronder ga je naar de Tussentoets over 'Gevoeligheid'. Zorg dat je bovenstaande informatie en de pagina uit je assessment goed hebt gelezen. Met die informatie en enige mensenkennis moet je in staat zijn te slagen voor deze Tussentoets. Als je slaagt voor de vijf Tussentoetsen kun je deelnemen aan de Big Five Kennistoets en een certificaat downloaden. Let op: je mag maximaal twee keer herkansen, zowel voor Tussentoetsen als voor de Kennistoets. Als je slaagt voor alle vier Kennistoetsen (Big Five, Capaciteiten, Interesse en Talent Center Analyse) krijg je toegang tot een besloten Facebook-groep voor gecertificeerden waar je al je vragen over talent en talentmanagement aan anderen kunt voorleggen.
N.B.: de Tussentoets werkt niet in deze Demo-mode.
|
|
Verdiepingsvragen voor extra inzicht
1. Zet je naaste collega's op een rij in volgorde van [N-] naar [N+]. 2. Zet bij elke [N+] collega in één kernwoord wat hem/haar veiligheid geeft. 3. Zet bij elke [N-] collega in een paar kernwoorden welke informatie hij/zij graag krijgt. 4. Kies van de [N] collega's (gemiddelde score; als die er zijn) de beste 'verbinder' tussen [N-] en [N+]. Hoe zou jij deze collega kunnen helpen om deze verbindingsrol te vervullen? |
